Được bày bắn khắp các chợ lớn nhỏ tại Việt Nam và được ví như 'nhân sâm của người nghèo' vì những tác dụng y học và sức khỏe.
Loại củ này thậm chí là món ăn tuổi thơ quen thuộc đối với nhiều người, ngoài ra nó còn có nhiều tác dụng về mặt y học và sức khỏe đó chính là củ ấu. Củ ấu còn có tên gọi khoa học là Trapa biconrnis, ấu trụ, ấu nước và lãng thực,...
Cây ấu là cây thuộc loại thủy sinh sống dưới nước, thân của chúng có lông và ngắn, hoa trắng và mọc đơn lẻ ở kẽ lá. Bên ngoài nhìn củ ấu sẽ giống như mặt quỷ khi có hai sừng, đầu sừng hình mũi tên và sừng của chúng do các lá đài phát triển thành. Củ ấu có màu đen sì, thế nhưng phần thịt bên trong lại có màu trắng và có mùi thơm nhẹ, bổ dưỡng. Củ ấu mang giá trị dinh dưỡng đáng kể mà có thể bạn chưa biết, trong củ ấu có hàm lượng tinh bột chiếm khoảng 49% và hàm lượng protein chiếm 10,3%. Đối với các thành phần khác, trong 100g củ ấu chứa 4,5g albumin; 0,1g chất béo; 19,7g chất đường các loại; 0,19g vitamin B1; 0,06g vitamin B2; 13 mg vitamin C; 0,7mg sắt…
Củ ấu cũng là một loại thuốc quen thuộc được nhiều người sử dụng, bản chất của nó có tính mát, vị ngọt và các thành phần bên trong đều có thể sử dụng làm thuốc để trị bệnh. Chính vì những công năng đặc biệt của mình trong sức khỏe mà nhiều người coi nó là ‘nhân sâm của người nghèo’.
Theo PGS.TS. Lê Thị Huyền, Khoa Hóa học, trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, các nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học Hàn Quốc và Pakistan chỉ ra sự có mặt của các hợp chất alkaloids, flavonoids, glycosides, saponins và đặc biệt rất giàu các hợp chất tannin thủy phân. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng dịch chiết methanol của củ ấu có tác dụng chống co thắt, nên được dùng để chữa đi ngoài tốt. Ngoài ra củ ấu còn là một dược liệu tiềm năng trong điều trị hội chứng ruột kích thích trong thử nghiệm trên loài thỏ. Đặc biệt trong thử nghiệm độc tính cấp tính, chiết xuất này an toàn với liều lượng lên tới 10 g/kg thể trọng.
Củ ấu có nhiều công dụng cho sức khỏe như:
Tăng cường miễn dịch cho cơ thể
Vitamin C và B6 trong củ ấu giúp tăng cường hệ thống miễn dịch cho người dùng. Đồng thời cũng giúp nâng cao sức đề kháng để sẵn sàng chống lại sự tấn công của các virus gây bệnh.
Tốt cho dạ dày
Nhờ vào thành phần vitamin C và acid ferulic, ăn củ ấu thường xuyên hỗ trợ đường ruột người dùng chống viêm, kháng khuẩn hiệu quả. Đối với người bị các vấn đề về dạ dày, rối loạn hay bị viêm tá tràng, củ ấu càng phát huy nhiều lợi ích.
Hỗ trợ trị bệnh Eczema
Eczema hay bệnh chàm là tình trạng khô da, rát, ngứa ngáy khó chịu đi kèm là các vết ban đỏ. Bệnh gây sự ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh cảm thấy tự ti về ngoại hình.
Thanh lọc, giải độc gan, giảm tiêu chảy
Theo Đông y, củ ấu có vị ngọt thanh, tính mát, mang nhiều tác dụng giúp ích khí kiện tỳ, thanh khử, giải độc gan, giải độc say rượu và loại bỏ rôm sảy, giúp cơ thể bù lại chất điện giải đã mất khi bị tiêu chảy.
Tuy nhiên dù mang lại nhiều giá trị về mặt sức khỏe nhưng nếu sử dụng không đúng cách có thể ảnh hưởng xấu:
1. Không nên ăn quá nhiều củ ấu cùng lúc vì loại củ này có tính mát, nhiều tinh bột dễ gây ra tình trạng đầy hơi, trướng bụng và đau bụng. Khuyến cáo nên dùng 50 – 200g/ngày dưới dạng ăn sống hoặc nấu canh, cháo…
2. Người tỳ vị hư nhược, đại tiện tiêu lỏng không nên ăn củ ấu sống.
3. Sau khi ăn củ ấu, không nên uống nước luôn vì sẽ có cảm giác khó chịu.
4. Củ ấu là thực phẩm có hàm lượng tinh bột cao, ăn nhiều dễ khiến đường huyết tăng cao, hàm lượng kali trong củ ấu cũng nhỉnh hơn hẳn các loại rau khác, bệnh nhân tiểu đường và bệnh thận rất dễ bị tăng kali máu nếu cố tình ăn vào.
