Sự trở lại của ông Donald Trump có thể buộc châu Âu phải hành động quyết liệt hơn với Trung Quốc và Ukraine
Các nhà lãnh đạo châu Âu có thể sẽ phải chịu áp lực phải cứng rắn hơn với Trung Quốc, ngay cả khi họ nhìn thấy mối đe dọa cấp bách hơn từ Nga.
Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị nhậm chức, và những tác động này có thể khiến các ưu tiên của Hoa Kỳ khác biệt so với các đồng minh châu Âu thân cận nhất theo cách chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.
Chính quyền sắp tới có thể sẽ gây sức ép buộc các nhà lãnh đạo châu Âu phải có lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc. Tuy nhiên, các quốc gia này đều có mối liên hệ kinh tế chặt chẽ với cả hai cường quốc và lợi ích của họ không phải lúc nào cũng phù hợp với Washington, một số quan chức và nhà ngoại giao châu Âu nói với NBC News. Nếu ông Trump thực hiện lời hứa áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu cũng như từ Trung Quốc, họ có thể sẽ đi chệch hướng hơn nữa.
Cũng có sự không chắc chắn trên khắp lục địa về ý nghĩa của Nhà Trắng mới đối với cuộc chiến ở Ukraine . Ông Trump đã nhiều lần nói rằng ông có thể chấm dứt xung đột trong một ngày, và bất chấp tuyên bố ngược lại của Nga, lời khoe khoang đó đã làm dấy lên nỗi lo ngại rằng ông sẽ thúc đẩy những nhượng bộ lớn có lợi cho Tổng thống Nga Vladimir Putin .
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại cung điện tổng thống Élysée ở Paris vào tháng 5.Ludovic Marin / AFP qua tập tin Getty Images
Tuy nhiên sự thống nhất dường như khó đạt được. Một số nhà lãnh đạo châu Âu đã chỉ trích Thủ tướng Đức Olaf Scholz sau khi ông gọi điện cho ông Putin để cố gắng thuyết phục ông đàm phán vào tuần trước. Thủ tướng Đức đã trở thành nhà lãnh đạo đương nhiệm đầu tiên của một quốc gia phương Tây lớn nói chuyện với ông kể từ cuối năm 2022. Đây như là 1 dấu hiệu ‘mở khóa’ sự cô lập cho Nga từ NATO. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết đây "chính xác là điều Putin mong muốn từ lâu" khi ông cố gắng giảm bớt sự cô lập quốc tế của mình.
“Châu Âu đang hoảng sợ vì tất cả những điều này,” viên chức EU nói thêm. “Mọi người đã nói riêng rằng, 'Chúng ta sẽ xem làm gì với Ukraine và làm gì với Trung Quốc.' Nhưng bây giờ thế giới đang đảo lộn và họ vẫn chưa biết phải làm gì.”
Sự chú ý hướng về Bắc Kinh
Có những dấu hiệu cho thấy các nước châu Âu có thể quyết định câu trả lời là xích lại gần Trung Quốc, có khả năng gây rạn nứt với Hoa Kỳ
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump đã tập trung quá mức vào Trung Quốc, và kể từ đó, ông vẫn duy trì lập trường cứng rắn đối với quốc gia này, nơi mà cả Hoa Kỳ và châu Âu đều coi là đối thủ cạnh tranh kinh tế và đối thủ có hệ thống, ngay cả khi họ coi Trung Quốc là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Vài ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, người được ông Trump lựa chọn làm cố vấn an ninh quốc gia , Dân biểu Mike Waltz, đảng Cộng hòa-Fla., đã viết trên tờ The Economist rằng tổng thống tiếp theo nên nhanh chóng chấm dứt các cuộc chiến ở Ukraine và Trung Đông và "cuối cùng tập trung sự chú ý chiến lược vào Trung Quốc.
Tổng thống đắc cử Donald Trump phát biểu trước những người ủng hộ vào đêm chiến thắng trong cuộc bầu cử.Sydney Walsh cho NBC News
Mối quan hệ giữa châu Âu và Trung Quốc đã xấu đi trong những năm gần đây vì vấn đề thương mại cũng như các xung đột địa chính trị khác.
Mối quan hệ trở nên tồi tệ hơn sau chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine vào tháng 2 năm 2022, khi một số nhà lãnh đạo châu Âu cho rằng Bắc Kinh nên gây sức ép nhiều hơn với Moscow để chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, bốn nhà ngoại giao và quan chức châu Âu từ các thủ đô quan trọng của phương Tây, những người yêu cầu không được nêu tên để có thể phát biểu một cách tự do, cho biết quốc gia của họ không muốn đối đầu toàn diện với Trung Quốc. “Chúng tôi không muốn bị lôi kéo vào chính sách đối ngoại đối với Trung Quốc mà chính quyền mới của Mỹ sẽ tham gia,” một trong những quan chức cấp cao của châu Âu cho biết. “Mỹ là bạn và đồng minh của chúng tôi. Nhưng chúng tôi có chính sách đối ngoại và lập trường kinh tế riêng đối với Trung Quốc.”
Tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Rio de Janeiro vào thứ Hai, ông Keir Starmer đã trở thành thủ tướng Anh đầu tiên kể từ năm 2018 gặp trực tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình .
Ông Starmer kêu gọi mối quan hệ "ổn định, bền vững" giữa hai nước, trong khi Tập Cận Bình cho biết họ có "tiềm năng hợp tác to lớn". Mặc dù ông Starmer nói với các phóng viên rằng ông đã có cuộc thảo luận "thẳng thắn" với ông Tập Cận Bình về các vấn đề mà Trung Quốc và Anh không đồng tình.
Ông Tập cũng thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine cũng như thuế quan của EU đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất trong các cuộc gặp với Thủ tướng Scholz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bên lề hội nghị thượng đỉnh G20.
Theo một số cách, nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump có thể là "tin tốt" cho châu Âu, bởi vì không giống như Tổng thống Joe Biden , ông "sẽ không quan tâm nhiều" đến việc tập hợp các đồng minh của Hoa Kỳ chống lại Trung Quốc, Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Fudan ở Thượng Hải, cho biết.
“Điều đó sẽ giúp người châu Âu có nhiều tự do hơn trong việc quản lý mối quan hệ của họ với Trung Quốc,” Wu phát biểu hôm thứ Hai tại một sự kiện do Trung tâm Trung Quốc đương đại và Thế giới của Đại học Hong Kong tổ chức. Ông cũng lưu ý rằng một loạt các nhà lãnh đạo châu Âu và các nhân vật chính trị khác đã đến thăm Bắc Kinh trong những tháng gần đây nhằm nỗ lực tăng cường quan hệ. Các quan chức Trung Quốc cũng cho rằng đây có thể là cơ hội để cải thiện quan hệ với châu Âu.
Tờ South China Morning Post tháng này trích lời ông Cao Lei, phó vụ trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết: "Trung Quốc ủng hộ châu Âu đóng vai trò lớn hơn trong các vấn đề quốc tế, nhưng không muốn thấy châu Âu chọn phe và kích động xung đột khối " .
Mối đe dọa của Nga
Đối với nhiều người châu Âu, Moscow, chứ không phải Bắc Kinh, mới là mối đe dọa trực tiếp. Theo quan điểm của họ, Trung Quốc có thể giúp gây áp lực lên Nga về vấn đề Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Kazan, Nga, vào tháng trước.Sergey Bobylev / Photohost / Anadolu qua Getty Images
Một nhà ngoại giao cấp cao của châu Âu cho biết mặc dù Trung Quốc chưa bao giờ lên án rõ ràng chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine của Nga, nhưng họ đã giúp kiềm chế Moscow theo nhiều cách khác. “Họ đã kiên quyết với Nga về việc không sử dụng vũ khí hạt nhân với Ukraine,” nhà ngoại giao này cho biết.
Một nhà ngoại giao châu Âu khác cho biết Moscow sẽ là quân bài bí ẩn trong nỗ lực quốc tế nhằm chấm dứt xung đột tại Ukraine. “Bạn có thể thấy nhu cầu này từ người Ukraine, bạn có thể thấy người châu Âu nói rằng chúng tôi sẽ không tài trợ cho cuộc chiến lớn và bất tận này”, họ nói. “Khó hiểu được Putin được lợi gì”.
Mặc dù Moscow đã ra hiệu rằng họ sẵn sàng đàm phán, nhưng thế thượng phong của Nga trên chiến trường có thể thuyết phục ông Putin rằng ông có thể đạt được nhiều hơn từ chiến đấu hơn là giải quyết. Nhưng cái giá phải trả đang đè nặng lên các chính phủ châu Âu, những nước đã cung cấp cho Ukraine hàng chục tỷ đô la viện trợ quân sự và các hỗ trợ khác.
Theo NBC News.
